Vücudun yeterli insülin üretebildiği halde etkili olarak kullanamamasıdır. İnsülin direnci geliştiğinde, hücrelere glikoz giremez, kullanılamaz ve kanda glikoz yükselerek prediyabeti (gizli şeker), zamanla Tip 2 Diyabeti ortaya çıkarır. İnsülin direncinden şüphelenilip teşhisi erken konulursa, birçok organa ait hastalık ve bozukluğa engel olunabilir. Pankreasın beta hücreleri, artan ihtiyacı karşılamak için, daha çok çalışarak, daha fazla insülin salgılar. Pankreas bir müddet sonra insülin üretmekten yorularak tembelleşir ve kan şekeri düzeyi yükselmeye başlar. Buna bağlı olarak ilk önce kan şekeri düşüklüğü, çabuk acıkma sonrasında ise kendini şeker hastalığı olarak belli etmektedir.
Eğer diyet ve egzersiz şeklinde değişiklik yapılmazsa kan şekeri seviyeleri prediyabet olana kadar yükselir. Doktorlar prediyabet için kan testi sonuçlarında şu değerleri ararlar:
Eğer diyet ve egzersiz şeklinde değişiklik yapılmazsa kan şekeri seviyeleri prediyabet olana kadar yükselir. Doktorlar prediyabet için kan testi sonuçlarında şu değerleri ararlar:
- Açlık plazma glukoz testi: 100-125 mg / dL
- Oral glukoz tolerans testi: 140-199 mg / dL
- Hemoglobin A1c testi: % 5, 7 ila % 6, 4 arası
Bununla birlikte egzersizden uzak, hareketsiz bir yaşam tarzı ve fazla kalori içeren diyetle beslenme gibi çevresel faktörler de insülin direncinin gelişimine katkıda bulunmaktadır. Kas, yağ ve karaciğer dokuları insülin direncinden en çok etkilenen dokulardır.
İnsülin direncinin belirtilerini sıralayalım,
- Ağır bir yemek sonrası, şekerli bir gıda yedikten sonra gereğinden fazla bir ağırlık hissi, uyku hali oluşması;
- Yemekten sonra şekerin kontrolsüz olarak düşmeye başlamasıyla el titremesi, terleme,
- Mide kazınması şikayetleri;
- Kilo almanın kontrol edilememesi
- Sık tatlı yeme isteği
- Yorgunluk hissi
- Bel çevresinin giderek genişlemesi
- 'Akantozis Nigrikans' denilen özellikle koltuk altı, kasık, boyun bölgelerinde esmerleşme
- Kadınlarda adet düzensizlikleri
İnsülin direnci belirtilerini fark eder etmez mutlaka bir endokrinoloji ya da dahiliye uzmanına başvurulmak gerekmektedir.
İNSÜLİN DİRENCİNDE NASIL BESLENMELİ
Basit şekerden ve basit şeker içeren besinlerden uzak durun
- Karbonhidrat içeren besinleri tek başına tüketmemeye özen gösterin, yanına süt/yoğurt/peynir veya badem/fındık/ceviz gibi protein kaynağı olan besinler eklemek kan şekerini kontrol altına almanıza yardımcı olabilir.
- Çok uzun saatler aç kalmayın ve 3 ana öğünü atlamayın.
- Meyvelerin suyu yerine kendisini tüketmeye özen gösterin çünkü meyveler aynı zamanda lif içerirler ve bu sayede kan şekerini daha yavaş yükseltirler. Meyve tüketirken porsiyon ölçülerine de dikkat edin, meyve karbonhidrat içeren bir besin olduğu için fazla tüketmek kan şekerinizi kontrol altına almanızı zorlaştırabilir.
- Beyaz ekmek yerine tam buğday, tam çavdar ekmeği, pirinç yerine bulgur tüketmeye çalışın. Tam tahılların tüketimine özen gösterin.
- Haftada en az 2-3 kez kuru baklagil tüketin.
- Yoğurt, kefir, pancar gibi probiyotik besinleri beslenmenize ekleyin.
- Gün içinde en az 2 -2.5 litre su içmeye özen gösterin
- Öğünlerinizde mutlaka protein kaynağı besinlere yer verin.
- Düzenli egzersizi hayatınızın bir parçası haline getirin…
İyi haftalar dilerim.
Diyetisyen Deniz Yılmaz
Buca Tınaztepe Hastanesi
